UEFI و BIOS دو نوع مختلف از میان‌افزار(firmware) های مادربورد(motherboard) هستند که به نوعی رابط بین سخت افزار و نرم افزار به شمار می‌روند. در این مقاله سعی در بررسی این دو نوع میان‌افزار و تفاوت‌های اصلی آنها داریم.
UEFI چیست؟
UEFI مخفف Unified Extensible Firmware Interface می‌باشد و مانند یک واسطه، سخت افزار را برای اجرای ویندوز آماده میکند.
پروسه های یو ای اف ای بسیار جدیدتر و دارای مزایای بیشتری نسبت به BIOS می‌باشد که این مزایا شامل ساپورت کردن از حافظه های بالای ۲ ترابایت و بوت شدن سریعتر و موارد امنیتی می‌باشد، به جرأت می‌توان گفت که در آینده یو ای اف ای بصورت کامل جایگزین BIOS خواهد شد.
UEFI تمامی اطلاعات مورد نیاز خود را در فایلی با پسوند efi در یک پارتیشن خاص به نام (ESP (EFI System Partition ذخیره می کند که این پارتیشن حاوی برنامه‌های دخیل در بوت سیستم عامل نیز می‌باشد.
با وجود این پارتیشن، یو ای اف ای بصورت مستقیم می‌تواند سیستم عامل را بوت کند و مرحله ی self-test مربوط به BIOS را انجام ندهد که این دلیلی بر سریعتر بودن آن نسبت به BIOS می‌باشد.
چگونه به UEFI در ویندوز ۱۰ دسترسی داشته باشیم؟
- برای دسترسی به UEFI در Start بخش Settings روی گزینه ی Update & Security را انتخاب کنید.
- در منوی باز شده Recovery را انتخاب کنید و گزینه ی Restart now را بزنید .
- پس از ریستارت شدن کامپیوتر در منوی باز شده گزینه ی TroubleShoot را انتخاب کنید.
- روی Advanced Options کلیک کنید.
- سپس UEFI Firmware Settings را انتخاب کنید و سپس روی Restart کلیک کنید.
BIOS (بایوس ) چیست؟
BIOS(بایوس) مخفف Basic Input/Output System می‌باشد و بصورت پیش فرض روی مادربورد نصب می‌باشد و تنظیمات آن پس از ریستارت یا خاموش شدن سیستم از بین نمی روند.
بیشتر بخوانید
بایوس چگونه کار میکند؟
هنگامی که شما سیستم خود را روشن می‌کنید، بایوس اجزای سخت افزار کامپیوتر را به اصطلاح بیدار میکند و از نحوه‌ی عملکرد درست آنها مطمئن می‌شود، سپس سیستم عامل مورد نظر را بوت میکند.
نکته ای که درمورد بایوس لازم است بدانید این است که بایوس تنها ۱ مگابایت فضا برای اجرا شدن دارد که برای سیستم هایی که سخت افزار های زیادی دارند عملیات بوت نیز کندتر خواهد بود، همچنین بایوس را می‌توان منسوخ شده دانست اما هنوز کاربران قدیمی از این نوع میان‌افزار استفاده می‌کنند.
چگونه به BIOS دسترسی داشته باشیم؟
بسته به نوع مادربورد وسخت افزار سیستم شما، دکمه ای که برای ورود به تنظیمات بایوس در نظر گرفته شده است متفاوت خواهد بود، اما برای اکثر مادربورد ها یکی از دکمه های Delete , Esc , F2 کلید ورود به بایوس می‌باشد.
با تغییر هریک از گزینه های بایوس مانند تاریخ و ساعت یا ترتیب بوت شدن، این تنظیمات ذخیره شده و با ریستارت شدن و یا خاموش شدن کامپیوتر تغییر نمی‌کند.
مقایسه ی UEFI و BIOS
- UEFI اجازه ی استفاده از درایو های بالاتر از ۲ ترابایت را به کاربر می‌دهد درصورتی که BIOS این امکان را فراهم نمی‌کند.
- UEFI بیش از ۴ پارتیشن اصلی(primary partitions) را با GUID Partition (GPT) Table ساپورت میکند.
منظور از GPT یک نوع معماری جدید دیسک ها می‌باشد که هم قابلیت پشتیبانی از دیسک هایی با حجم بالا را دارد و همچنین به راحتی برای سیستم قابل شناسایی است.
- کامپیوتر هایی که از UEFI استفاده می‌کنند پروسه ی بوت شدن انها نسبت به کامپیوتر هایی که از BIOS استفاده می‌کنند کمتر طول می‌کشد.
- UEFI سیستم عامل را هنگام بوت شدن از لحاظ بدافزار ها چک میکند که در استارت آپ سیستم عامل بدافزاری وجود نداشته باشد.
- UEFI از رفع اشکال بصورت ریموت (از طریق شبکه) پشتیبانی میکند.
- UEFI رابط کاربری زیباتر و ساده‌تری نسبت به BIOS دارد.
با مطالعه‌ی موارد بالا حتما به بهتر بودن UEFI نسبت به BIOS اطمینان حاصل کردید. با این حال UEFI از تمام کامپیوتر ها و دستگاه ها پشتیبانی نمی‌کند.
برای استفاده از UEFI بایستی دیسک مورد استفاده‌ی شما از UEFI پشتیبانی کند، همچنین نوع پارتیشن دیسک بایستی GPT باشد.
